Mîrî Toprak
Beytülmâle yâni devlete âit toprak. (Bkz. Arâzi)
Kategori: ansiklopedi
Mütesavvıf
Gafletten uzak yâni her an Hakk’ı zikreden, kalbini mânevî kirlerden temizleyen ve Allahü teâlâdan başka her şeyi gönlünden çıkaran, rûhunu cenâb-ı Hakk’ın zikri ile (anmakla) süsleyen tasavvuf ehli, velî, mürşid, ahlâk-ı hasene sâhibi. Çoğulu mütesa vvifûn, mütesavvifîn ve mütesavvife’dir.
Mütemetti Hac
Hac aylarında ömre yapmak için ihrâma girip, ömre için tavâf ve sa’y yapıp, traş olup ihrâmdan çıkıp sonra memleketine gitmeyerek, o sene terviye gününde veya daha önce, ihrâma girerek müfrid hacı gibi hac yapma. (Bkz. Hac) Kârin ve mütemetti’ hacıların şükür kurbanı kesmesi vâcibdir. Kesmeyeceklerse, Zilhicce’nin yedi, sekiz ve dokuzuncu…
Hafıza
Öğrenilen, işitilen, görülen, hissedilen, kısaca dış çevreden alınan bilgilerin hatırda tutulması ve gerektiğinde kullanılması. Hâfıza zihnin en önemli işlerinden biridir. Bütün bilgilerin beynin hücrelerinde kalıcı değişiklikler yaparak depolandığı kabûl edilir. Bilgiler, hücreden hücreye aracı maddelerle geçerler ve depolayıcı hücrelerde şekillenerek muhâfaza edilirler. Herkes öğrendiği çeşitli bilgilerin muhtelif zamanlarda unutulduğunun farkındadır.…
Hapşırma
Burun iç yüzeyinin uyarılmasıyla, havanın gürültülü ve hızlı bir şekilde burun ve ağızdan çıkarılması. Burun iç yüzeyinde (mukozasında) sonlanan beşinci kafa siniri yoluyla gelişen bir refleks olan hapşırma, toz, kir gibi tahriş edici maddelerin üst solunum yollarından uzaklaştırılmalarını sağlar. Hapşırmanın en sık görüldüğü durum nezledir. Başlayacak bir gripin ilk…
Mîsâk
Söz verme, sözleşme, andlaşma. 1. Allahü teâlânın, Âdem aleyhisselâma ve bütün zürriyetine (ondan gelecek insanlara); "Ben sizin Rabbiniz değil miyim?" diye hitâb buyurması, onların da; "Evet, sen Rabbimizsin" diye cevab vermeleri. (Bkz. Ahd) Hadîs-i şerîfte buyruldu ki: "Kur’ân-ı kerîm hüzün ile inmiştir. Onu okurken kusurlarınıza ve ilerdeki tehlikelere karşı üzüntünüzü…
Mütekellimîn
Kelâm âlimleri. İslâm dîninin îmân bilgilerini, naklî (dînî) ve aklî delillerle îzâh eden, açıklayıp isbatlayan büyük âlimler. Resûlullah efendimizden sallallahü aleyhi ve sellem ve Sahâbe-i kirâmdan (Peygamberimizin arkadaşları) sonra, fitneler (karışıklıklar) ve bid’atler (sapıklıklar) çoğaldı. Îmân bilgilerini ve fıkıh (amel) bilgilerini bildirmek vazîfesi din imâmlarına yâni müctehidlere verildi. Bu müctehîdlerden…
Mütekavvim Mal
Kıymetli, kullanılması mubâh ve mümkün olan mal. Bir satışın sahîh (dîne uygun) olması için malın mütekavvim olması lâzımdır.Müslümünlar için şarap, domuz ve besmelesiz kesilen veya kesmeden öldürülen hayvan, mütekavvim mal değildir. Denizdeki henüz tutulmamış balık mütekavvim mal değildir. Çünkü t utulmadığı için kullanılması veya satılması mümkün değildir. (İbn-i Nüceym, Ali…
Miskal
Bir çeşit ağırlık ölçü birimi. Bir miskal; Hanefî mezhebinde 4,8 gram, Şâfiî mezhebinde ise 3,45 gramdır. (Süleymân bin Cezâ) Üzerine bulaşan necâset, bir miskalden az ise yıkamak sünnettir. Bir miskal bulaşmış ise yıkamak vâcib, fazlasını yıkamak farzdır. (Kutbüddîn İznikî) Altının, zekât verilmesi farz olan miktârı yirmi miskaldir. (Kâşânî)
Hemoglobin
Kırmızı kan hücrelerinde (alyuvarlarda) bulunan, kanın oksijen ve karbondioksit taşıma işini yapmasında görevli, demir ihtivâ eden solunum pigmenti. Alyuvarlara kırmızı rengini, sağlıklı kişilerin cildine pembe görünüşü veren bu maddedir. Omurgalılar ile bâzı omurgasız hayvanların gaz taşıma pigmentidir. Diğer hayvanlar başka pigmentlere sâhiptir. Hemoglobinin ana görevi dokular ile akciğer arasında…