Bilen, ilim sâhibi. 1. Her şeyi bilen mânâsına Allahü teâlânın sıfatlarından biri. Allahü teâlâ gizliyi de âşikar olanı da âlimdir. (Haşr sûresi: 22) 2. Zamânın fen ve edebiyât bilgilerinde yetişmiş, Kur’ân-ı kerîmin ve yüzbinlerce hadîs-i şerîfin mânâsını ezberden bilen, İslâm’ın yirmi ana ilmi ve bunların kolları olan seksen ilminde mütehassıs…
1. Allahü teâlânın Esmâ-i hüsnâsından (güzel isimlerinden). His (duyu) organları ile hissedilemiyen, hayâl gücü ile hayâl edilemiyen, akıl ile anlaşılamayan. Kur’ân-ı kerîmde meâlen buyruldu ki: Allahü teâlâ Bâtındır. (Hadîd sûresi: 3) 2. Kalb ve rûh, iç âlem, gönül. Bütün âzâları (organları) İslâmiyet’in emirlerini yapmakla süsledikten sonra, bâtına teveccüh etmeli (yönelmeli),…
Kuvvetli irâde, istek, arzu. Haramlardan, dinde yasak edilen şeylerden sakınmakla berâber, mümkün olduğu kadar ruhsatlardan yâni dinde izin verilen kolaylıklardan uzak durup; evlâyı, en iyi olduğu bildirilenleri, nefse zor gelenleri yapmak; takvâ yol u. İslâmiyet’te ibâdetler için iki yol vardır: Biri ruhsat yâni, İslâmiyet’in ibâdetlerde tanıdığı, izin verdiği kolaylıklar, diğeri…
İhsân, lütuf, bağış. Buna atiyye de denir. (Bkz. Atiyye) Allahü teâlâ Kur’ân-ı kerîmde meâlen buyuruyor ki: Biz (dünyâyı isteyenlerin de, âhireti isteyenlerin de) her birine, kısmet ettiğimiz rızkı veririz. Bu, Rabbinin atâsındandır. (İsrâ sûresi: 20)
Haberdar, uyanık. Gaflette olmayan, kalben Allahü teâlâ ile berâber olan. İnsanlar ibâdet yapmak için yaratıldı. İbâdetin hülâsası, özü de kalbin her zaman Allahü teâlâdan âgâh olmasıdır. (Ubeydullah-ı Ahrâr)
Bilen, tanıyan, ilim ve irfân sâhibi. 1. Allahü teâlânın rızâsını kazanmış, O’ndan başkasının sevgisini kalbinden çıkarmış, tasavvufta yetişip, kemâle ermiş velî zât. Ârif-i billah da denir. Her şeyin kaynağı vardır. Takvânın (Allahü teâlâdan korkarak haramlardan, günâhlardan sakınmanın) kaynağı âriflerin kalbleridir. (Hadîs-i şerîf-Künûz-ül-Hakâik) Ârif olan kimsenin alâmeti; susması, tefekkürü (Allahü teâlânın…
İslâmiyetin yirmi ana ilmi ve bunların kolları olan seksen ilminde mütehassıs ve evliyâlık derecelerinde yükselmiş, ayrıca lâzım olduğu kadar zamanın fen ve edebiyat ilimlerinde de yetişmiş zât. Âlim kelimesinin mübâlağalı ismi fâilidir. (Bkz. Âlim) Allâme Molla Fenârîler, Molla Hüsrevler, Hayâlîler, Gelenbevîler, İbn-i Kemâller, Ebüssüûdlar, Birgivîler, İbn-i Âbidînler, Abdülganî Nablüsîler, Mevlânâ…
1. Müjdeleyici mânâsına Peygamber efendimizin isimlerinden. Allahü teâlâ Kur’ân-ı kerîmde meâlen buyuruyor ki: (Ey Muhammed!) Biz seni; mü’minleri, inananları beşîr, kâfirleri de azâb ile korkutucu, uyarıcı olarak gönderdik. (Bekara sûresi: 119) 2. Kabirde mü’minlere suâl soran melekler. Kabirlerde kâfirlere ve âsî müslümanlara azâb edecek melekler ve kabirde suâl soracak melekler…
1. Allahü teâlânın bol nîmet vermesi. Allahü teâlâ âyet-i kerîmede meâlen buyurdu ki: Böylece İbrâhim’i ve (kardeşi oğlu) Lût’u (Irak’daki Nemrûd’dan) kurtarıp, içinde âlemlere (ağaçlar, tatlı meyveler, ırmaklar vb. şeylerle veya pek çok peygamber çıkarmak sûretiyle) bereketler verdiğimiz arza (Şam diyârına) çıkardık. (Enbiyâ sûresi: 71) Bir kadın, Resûlullah’a hediye olarak…
Peygamber efendimizin göklere çıkarıldığı, bilinmeyen yerlere götürüldüğü gece (mîrac gecesinde) üzerine bindiği ve kendisini Mekke’den Kudüs-ü şerîfe kadar götüren (taşıyan) Cennet hayvanı. Burak, dünyâ hayvanlarından değildir. Erkekliği ve dişiliği yoktur. Çok hızlı giderdi. Bana Burak getirildi. O, katırdan küçük, merkepten büyük, uzun ve beyaz bir hayvandır. Ayağını gözün görebildiği yerin…