Soluk alıp vermenin güç ve sıkıntılı olması. Buna dispne ismi de verilir. Hızlı nefes alıp vermeyi, nefes darlığı ile karıştırmamalıdır. Genellikle nefes darlığı olmaksızın da sâdece hızlı nefes alıp verme söz konusu olabilir. Her normal insanda, aşırı çalışma ve yorulma ile nefes darlığı husûle gelir. Asıl önemli olan, istirahatte…
Karşısındakinin câhilliğini veya haksızlığını ortaya koymak ve kendisinin akıl, fazîlet ve şeref bakımından üstün olduğunu isbât etmek için iki kişinin bir şey üzerinde tartışması. Haksız olduğu hâlde mücâdeleden vazgeçen kimseye Allahü teâlâ Cennet’in kenâr yerinde bir ev inşâ ettirir. Haklı olduğu hâlde mücâdeleden kaçınan kimseye ise, Cennet’in ortasında bir köşk…
Kur’ân-ı kerîmin elli sekizinci sûresi. Mücâdele sûresi Medîne’de nâzil oldu (indi). Yirmi iki âyet-i kerîmedir. Birinci âyetinde geçen Mücâdele kelimesinden dolayı sûreye, Sûret-ül-Mücâdele denilmiştir. Sûrede; cemiyet ve muâşeret âdâbı (insanların birbirleri ile olan münâsebetlerinde tut acakları yol) ve Resûl-i ekremin aleyhinde gizli teşebbüslerde bulunan yahûdîler ile bunların destekçileri olan münâfıkların…
Fetvâ veren. 1. Vilâyet ve kazâlarda din işlerine bakan, İslâm âlimlerinin dînî bir konuda vermiş oldukları hükümleri yâni fetvâyı, insanlara bildiren kimse; nakleden me’mur. Birçok işlerde âdet, nass (Kur’ân-ı kerîm ve hadîs-i şerîflerin hükümleri) gibidir. Bir işin nasıl yapılacağı nass ile bildirilmemiş ise, müctehidlerin ictihâdları ile yâni dînî konuda verdikleri…
Din bilgilerini fıkıh kitablarından öğrenmeyip, kendi düşüncelerini din bilgisi olarak söyleyen, müslümanları mezhebsiz yapan câhil din adamı.
(Bkz. Felç)
Kadın üreme organlarının hastalıkları ile ilgilenen tıp dalı. Jinekoloji, tıbbın en eski dallarından biridir. Mîlâttan önce 1550 yıllarına âit belgelerden o devirlerde Mısırlı hekimlerin kadın hastalıkları konusunda çalışmalar yaptığı anlaşılmaktadır. Hipokrat’ın da kadın hastalıkları konusunda çalışmalar yaptığı bilinir. İslâmiyetle birlikte İslâm tıp âlimleri, kadın hastalıkları ile ilgili târif ve tedâvilerden…
Tıbbın dâhiliye bölümünün, hazım sistemi, karaciğer, safra yolları ve pankreas hastalıkları ile bunların endoskopik (gastroskopi, duodenoskopi, rektosigmoidoskopi, kolonoskopi, peritoneoskopi gibi) tedkik ve tedâvileriyle uğraşan kısmı. Bu işi kendisine meslek edinmiş, yâni gastroenteroloji ihtisasını yapmış olan hekimlere de “gastroenterolog” denir. Gastroenterolog olan hekimin dört senelik dâhiliye ihtisasından sonra, iki senelik gastroenteroloji…
(Bkz. Endoskopi)
Cerrahî ameliyatların ağrısız ve rahatça yapılabilmesi için, çeşitli ilâçlarla gerçekleştirilen sun’î uyku hâli. Buna genel anestezi ismi de verilmektedir. Bu işi yapan kişiye, narkozitör veya anezteziyolog denmektedir. Narkozun çeşitli devreleri vardır: 1. devre: İlk basamağında hâfıza ve hissiyet normaldir. İkinci basamağında hâfıza kaybı ve kısmî ağrıya karşı duyarsızlık meydana…