Kalbe gelip bir müddet kalan düşünce. (Bkz. Havâtır) Kalbe gelen düşüncelerden; birincisi kalpte durmaz giderilir. Buna hâcis denir. İkincisi, hâtırlardır. Üçüncüsü, yapmak ile yapmamak arasında tereddüt olunur. Buna hadîs-ün-nefs denir. Bunları melekler yazmaz. (Abdülganî Nablüsî) İslâmiyet’e uymayan hâtırlar bâtıldır, bozuktur. Şeytan tarafından gelen hâtırların hepsi günâha dâvettir. (S. Abdülhakîm) Hâtırların…
Bağdât’ın büyük velîlerinden. İsmi Câfer olup, babasınınki Muhammed’dir. Künyesi, Ebû Muhammed el-Havvâs’dır. El-Huldî diye tanınır. Doğumu, yetişmesi ve vefâtı Bağdât’ta olmuştur. 867 (H.253) senesinde doğdu. 959 (H.348) de vefât etti. Kabri Şünûziyye’de, Sırrî-yi Sekatî ve Cüneyd-i Bağdâdî’nin kabirlerinin yanındadır. Cüneyd-i Bağdâdî’nin talebelerinin en büyüklerindendir. Ayrıca, Ebü’l-Hüseyin Nûrî, Ruveym, Semnûn, Ebû…
Âlim ve velîlerden. İsmi, Câfer bin Abdürrahîm el-Mehâî el-Kilâî, künyesi Ebû Abdullah’tır. Yemen’de Cünd şehri yakınlarında bir köyde doğdu. 1067 (H.460) senesi Cünd şehrinde vefât etti. Câfer el-Kilâî, âlim bir zât olarak yetişti. Fıkıh ilminde üstün bir dereceye yükseldi. Âlim olduğu kadar âbid, çok ibâdet eden ve zâhid, dünyâya gönül…
Osmanlı Devletinin ilk vezir ve kâdılarından. Hanefî mezhebi fıkıh âlimi ve meşhûr velî. İsmi Halil bin Ali’dir. Bugün Eskişehir’e bağlı Sivrihisar’ın Cendere köyünde dünyâya geldi. Bu sebeple Cenderî ve Çandarlı diye nispet edildi. Doğum târihi bilinmemektedir. 1787 (H.789) târihinde Serez’de vefât etti. Çandarlı Kara Halil, küçük yaştan îtibâren devrin ulemâsından…
Konya’da yetişen velîlerden. 1647 (H.1057)’de doğdu. Mevlevî şeyhlerinden Abdülhalîm Efendinin oğludur. Babasının yanında yetişti. Çocukluğundan îtibâren dergâha âit vakıf işlerini görmeye başladı. Aynı zamanda babasının sohbetlerine de devâm ediyordu. Kısa zamanda babasının teveccühlerine kavuşan Çelebi Bustan, babasının 1680 (H.1091) de vefâtı üzerine 33 yaşında iken yerine geçerek talebe yetiştirmeye başladı.…
Osmanlılar devrinde on beşinci yüzyılda Anadolu’da yetişmiş olan âlim ve velîlerden. İsmi, Muhammed olup, babasının ismi Mahmûd’dur. Büyük âlim ve evliyâ Cemâleddîn Aksarâyî hazretlerinin torunlarındandır. Cemâl Halvetî veya Çelebi Halîfe diye meşhûr olmuştur. Dedelerinin memleketi olan Aksaray’a nisbetle Aksarâyî, dedesi Cemâleddîn Aksarâyî’ye nisbetle Cemâlî denildi. Doğum târihi bilinmemektedir. Amasya’da doğdu.…
Hindistan’da yetişen Çeştiyye yolunun büyük velîlerinden. İsmi Mahmûd, lakabı Nasîrüddîn’dir. Sülâlesi Horasan’dan gelip Hindistan’a yerleşmişti. Bâzı kaynaklara göre İmâm-ı Hüseyin’in bâzı kaynaklara göre de hazret-i Ömer bin Hattâb’ın neslinden olduğu bildirilmektedir. Doğum yeri hakkında değişik rivâyetler vardır. Hindistan’ın Uttar Pradeş eyâletindeki Ayodin veya Bane Banki’de doğduğu zannedilmektedir. Doğum târihi belli…
Konya’da yetişen evliyânın büyüklerinden. Mevlânâ Celâleddîn Muhammed Rûmî hazretlerinin en önde gelen talebesi olup, onun halîfesi, vekîlidir. İsmi, Hasan bin Muhammed olup, nesebi, Tâc-ül-Ârifîn Ebü’l-Vefâ hazretlerine dayanır. Çelebi Hüsâmeddîn’in babası, devlet erkânından zengin bir kimse idi. Hüsâmeddîn Çelebi küçüklüğünde, zamânın büyük velîlerinden Mevlânâ’yı çok sevdiğinden babasına ricâda bulunup, onu sık…
Anadolu velîlerinden. Doğum ve vefât târihi belli değildir. Anadolu’nun neresinde yaşadığı da kesin olarak bilinmemektedir. Babasının ismi Emir Ali Küçük’tür. Hayâtı hakkında fazla bilgi bulunmayan Çelebi Cemâleddîn, Sultan Yıldırım Bâyezîd zamânında yaşamıştır. Zamânın âlimlerinden ve tasavvuf büyüklerinden ilim öğrendi. Şeyh Âdil’den icâzet, diploma alarak, halîfesi oldu. Çelebi Cemâleddîn, hocası hayatta…
Kıskanmak, çekememek. Allahü teâlânın bir kimseye ihsân ettiği nîmetin, onun elinden çıkmasını istemek. Zararlı bir şeyin ondan ayrılmasını istemek, hased olmaz, gayret olur. Allahü teâlâ Kur’ân-ı kerîmde meâlen buyurdu ki: Hased ettiği zaman hasedcinin şerrinden karanlığı yırtan nûrun Rabbine sığınırım. (Felâk sûresi: 5) Hased etmekten sakınınız. Biliniz ki, ateşin odunu…