Deynekli Baba
On ikinci yüzyılda Anadolu’nun fethi için bölgeye gelip şehîd olan gâzi dervişlerden olduğu sanılmaktadır. Türbesi Denizli’nin Babadağ ilçesinin Demirli Köyü mezarlığı kenarındadır. Bölge halkı tarafından ziyâret edilmektedir.
Kategori: ansiklopedi
Deryâ Ali Baba
Anadolu velîlerinden. On beşinci yüzyılda yaşadı. İsmi Ali olup, İstanbul’un fethi sırasında orduda Sakabaşı olarak vazîfe yaptığı için SakaAli Baba veya Deryâ Ali Baba diye meşhur olmuştur. Doğum yeri, doğum ve vefât târihi bilinmemektedir. İstanbul’da vefât etti. Türbesi, İstanbul Kazlıçeşme’dedir. Canını, malını Allahü teâlânın yüce dîni olan İslâmiyeti yaymak, insanların…
Hevâ
Nefsin arzu ve istekleri. Nefsini hevâsına tâbi kılıp şehevî arzularının peşinde ömrünü tükettikten sonra Allahü teâlâdan Cennet isteyen ahmaktır. (Hadîs-i şerîf-İhyâ) Nefsin arzû ve isteklerine hevâ denmesi, kimde bulunursa onu Cehennem’e düşürdüğü içindir. Hevâ sâhiblerine de ehl-i hevâ denmesi, bunlar Cehennem’e düşeceği içindir. (İmâm-ı Şa’bî) Dünyâ (haramlar, mekruhlar, Allahü teâlâyı…
Derviş Ahmed Semerkandî
Mâverâünnehr bölgesinde yetişen âlimlerden ve evliyânın büyüklerinden. İsmi, Ahmed, nisbesi Semerkandî ve lakabı Derviş’dir. Semerkand’da Zeynüddîn Hafî’nin derslerinde yetiştiği için Semerkandî diye nisbet edilmiştir. Doğum ve vefât târihleri tesbit edilemeyen Derviş Ahmed, on dördüncü asrın sonlarında vefât etti. Zâhirî ilimlerde Zeynüddîn-i Hafî’nin derslerinde yetişip, kalb ilimlerinde ve tasavvuf yolunda da…
Heyûlâ
Eski felsefecilere göre, cisimlerin aslı kabûl edilen madde. Allahü teâlâya, kâinâtın heyûlâsı ve aslı demek kadar alçaklık olmaz. (Muhammed Ma’sûm)
Demir Hoca
Nevşehir’de yaşamış velîlerden. İsmi Mustafa, babasınınki Ahmed’dir. Nevşehir’in Karasoku mahallesinde 1870 (H.1287) senesinde doğdu. Halk arasında Demir Hâfız veya Demir Hoca ismiyle meşhur oldu. Tahsil çağı gelince Köse Vâiz Medresesinde ilim öğrenmeye başladı. Hocası Hacı Hamdi Efendiden icâzet, diploma aldı. Demir Hoca, ilim tahsîlini tamamladıktan sonra manifaturacılık yaparken, Nevşehir’in Tavukçu…
Hıdâne
Çocuğu kucağa almak, besleyip büyütmek üzere yanında bulundurmak. İslâm nikâhının bozulmasından sonra (ayrılıkta), çocuğu, selâhiyetli (yetkili) olan kimsenin yâni başkası ile evli olmayan annenin belirli bir yaşa gelinceye (oğlan çocuğu yedi, kız ye tişkin oluncaya) kadar yanında alıkoyması ve terbiye etmesi. Buna anneden sonra anneanne, sonra babaanne selâhiyetlidir. Hıdâne, çocuğun…
Dehhâk Bin Müzâhim
Peygamber efendimizin mübârek arkadaşlarının huzurlarında yetişen velîlerden ve meşhûr tefsîr âlimi. Künyesi Ebü’l-Kâsım ve Ebû Muhammed’dir. Gülerdi, güldüğü zaman dişleri görünürdü. Bunun için gülen anlamına gelen Dehhâk denildi. Aslen Kûfeli olup, sonra Belh’de yerleşti. 720 (H.102) senesinde Belh’de vefât etti. Dehhâk bin Müzâhim, Eshâb-ı kirâmdan Abdullah ibni Abbâs hazretlerinin sohbetlerinde…
Dede Ömer Rûşenî
Evliyânın büyüklerinden ve Osmanlı âlimlerinden. Aydın vilâyetinin Güzelhisar köyünde doğdu. Doğum târihi bilinmemektedir. Aydınlı olduğu için aydınlık mânâsında Rûşenî lakabı ile anılmıştır. 1487 (H.892) senesinde Tebriz’de Kur’ân-ı kerîm okurken vefât etti. Kabri, Tebriz’de kendi adına Selçuk Hâtun tarafından yapılan dergâhdadır. Tasavvufta Halvetiyye yolundan Rûşeniyye kolunun kurucusudur. Güzelhisar’da doğup yetişen Ömer…
Hıdırellez
Yazın başlangıcı sayılan altı Mayıs günü. (Rûmî senede Nisan ayının yirmi üçüncü günü.) Yıl, Hızır ve Kasım olarak ikiye ayrılır. Mayıs ayının altısında Hızır ile yaz başlar. 186 gün sürer. Kasım ayının 8’ine kadar devâm eder ve bundan sonra kış başlar. 179 gün (Şubat’ın 29 çektiği artık yıllarda 180 gün)…